Još jedna krivična prijava Crnogorskog pokreta protiv Srpske pravoslavne crkve

Crnogorski pokret je podnio krivičnu prijavu protiv Srpske pravoslavne crkve – Mitropolije crnogorsko-primorske zbog krivičnog djela zloupotrebe službenog položaja čl. 416 Krivičnoga zakonika Crne Gore, krivičnoga djela – devastacije i prisvajanja kultrunoga dobra iz člana 9 stav 1 i 2  i čl. 13 stav 1 Zakona o zaštiti kulturnih dobara, i krivičnog djela nesavjesne gradnje iz čl. 22 i 50 Zakonika o svojinskim odnosima Crne Gore na dobru u opštoj upotrebi – izgradnje objekta na javnome putu.

Uvidom u katastar nepokretnosti za opštinu Budva CP je utvrdio da su manastir “Stanjevići” i groblje, suprotno zakonskim odredbama, upisani na Mitropoliju crnogorsko-primorsku kao dio Srpske Pravoslavne Crkve. U Posjedovnome listu KO Pobori, br. 66, upisano je na nju groblje u Đakonovićima, površine 598 metara kvadratnih, crkva Svetoga Jovana površine  60 i manastirska objekti površine 680 metara kvadratnih. Ona se zahvaljujući tom nezakonitom upisu ponaša kao vlasnik ove imovine iako ona nikada nije bila svojina cetinjske Mitropolije, a još manje Srpske Pravoslavne Crkve ili njene filijale.

Kada su u pitanju groblja, Crnogorski pokret ukazuje na odredbe Zakona o grobljima po kome je groblje komunalni  objekat kojim upravlja opštinska skupština. Grobljima, kojima ne upravljaju opštinske Skupštine upravlja organizacija na čiji je predlog groblje određeno, a to je na seoskim područjima Mjesna Zajednica. Zato ostaje nerazjašnjeno  pitanje kako i na osnovu čega su službena lica došla do zaključka da su seoska groblja vlasništvo Srpske Pravoslavne Crkve. Jer uporište nijesu imali u Zakonu, u ranijim upisima, a navodni vlasnik- Srpska Pravoslavna Crkva nije mogla pružiti bilo kakav pisani dokaz koji bi ih naveo da tako zaključe. Inače, listovi nepokretnosti, u znatnom broju slučajeva, su nerazgovijetni jer se kao vlasnik pojavljuje nepoznato pravno lice imenovano kao srpski pravoslavni manastir Ostrog. Zato se iz njih u pojedinim slučajevima teško može utvrditi ko je vlasnik. Takođe, u njima je kao osnov sticanja vlasništva beogradske patrijaršije upisan takozvani pravni propis ili odluka državnog organa.
I pored najbolje volje, iz Crnogorskog pokreta saopštavaju da nijesu bili u mogućnosti da pronađu odluku ili propis na koje se poziva SPC u listovima nepokretnosti pa je zaključio da takva odluka ne postoji niti je nadležni organ donio propis koji uređuje ovu pravnu  materiju.

CP tvrdi da cetinjska Mitropolija nikada nije bila vlasnik crkava i manastira. Članom 129 stav 1 Ustava za Knjaževinu Crnu Goru  je bilo propisano da „Mitropoliji crnogorskoj pripada unutrašnja uprava istočno-pravoslavne crkve“, a što znači da ona nije bila nosilac prava svojine nad crkvama i manastirima.

Nikodim Milaš u svom djelu „Pravoslavno Crkveno Pravo“ zaključuje da je svaka crkva i svaki manastir posebno pravno lice.

U vrijeme kraljevine Jugoslavije pravni status crkava i manastira ostao je isti, a Srpska crkva, kao hegemona i jedina u zemlji, nije bila njihov vlasnik, čak, nije se ni usuđivala da nad njima uspostavi vlasničke kompetencije.

U socijalističkoj Jugoslaviji ovakav status crkava i manastira, bilo kojim Zakonom nije mijenjan, a sve do posljednjeg izlaganja katastarskih operata crkve i manastiri su bili upisani kao posebna pravna lica i ni u jednom Srpska Pravoslavna Crkva nije označena kao njihov vlasnik.

Srpska pravoslavna crkva, devastirala je manastirski kompleks “Stanjevići”, iako je Zakonom o zaštiti kulturnih dobara zabranjeno vršenje bilo kakve radnje koja nanosi štetu kulturnome dobru, koje definisano kao memorijalni ili drugi spomen objekat, što je slučaj sa “Stanjevićima”.

Restauracija nije izvedena na temelju konzervatorskog projekta na koji je izdata saglasnost, iako su u odobrenome projektu taksativno nabrojane mane koje treba ukloniti i date smjernice kako da se restauracija izvede.

Ovo kaznena djela, Srpska Pravoslavna Crkva ne čine prvi put, već u kontinuitetu, s krajnje zadnjim namjerama, prisvajanja crkvene imovine i kulturne baštine, promjene identiteta prostora i brisanja tragova autentične crnogorske prošlosti.

Dakle, bez pravnoga osnova, neutvrđenog datuma, ali nakon 1996. godine, suprotno Zakonu o državnom premjeru i katastru nepokretnosti lice NN – službeno lice u Upravi za nekretnine – Područna jedinica Budva, protivpravno je upisalo na Mitropoliju crnogorsko-primorsku manastir „Stanjevići“ i crkvene objekate veza ne s njim, i na taj način istoj pribavila imovinsku korist neprocjenjive vrijednosti. Time je učinilo kazneno djelo zloupotrebe službenoga položaja iz čl. 416 Krivičnoga zakonika Crne Gore. Srpska crkva, odnosno njena cetinjska filijala, koja sebe imenuje kao Mitropolija crnogorsko-primorska, u kontinuitetu vrši devastaciju i prisvajanje kulturnoga dobra, manastir “Stanjevići”, suprotno Zakonu o zaštiti kulturnih dobara iz člana 9 stav 1 i čl. 13 stav 1. Izvršila je i krivično djelo nesavjesne gradnje iz člana 22 i 50 Zakona o svojinskim odnosima Crne Gore, na dobru u opštoj upotrebi i istovremeno kulturnome dobru – austrougarskome putu. Stoga zahtijevamo da tužilac u okviru svojih nadležnosti pokrene postupak, utvrdi koja lica su počinila navedena krivična djela i preduzme mjere da ista budu kažnjena, kaže se u saopštenju Koordinacionog osbora Crnogorskog pokreta  Kotor dostavljenog Skala radiju, koje potpisuje predsjednik Gojko Kustudić.