Stari grad u Kotoru je jedan od najstarijih utvrđenja i luka na Jadranu. Da bismo znali šta da obiđemo tamo, moramo znati zašto? Odgovor na ovo pitanje, ne dugačak, ali neizostavan, jeste istorija (pogotovu jer već sam naziv „Stari“ aludira na povest, i to staru više od 2.000 godina).
Stari grad Kotor je inače najbolje sačuvana srednjovekovna urbana sredina tipična za gradove nastale tokom 12. i 14. veka, te se zbog svoje bogate arhitekture nalazi pod zaštitom UNESCO-a.
Od Ilira do Srba
Stari grad u Kotoru su prvo držali Iliri između trećeg i drugog veka pre nove ere. Ipak, smatra se da su ga osnovali i sagrdili Rimljani u IX veku.
Tokom desetog veka Kotor dobija autonomiju pod upravom Vizantije, a pod imenom Dekaderon. Od 1186. do 1371. godine bio je slobodan grad srednjovjekovne Srbije. Nakon toga pripadao je Mlečanima i Mađarima kratak period, a od 1395. do 1420. je nezavisna republika, sve do 1797. kada iznova pada u mletačke ruke.
Tokom 1806. godine gradom su upravljali Rusi, svega godinu dana. Do 1814. grad je bio okupiran od strane Francuske, a u međuvremenu je preživio periodične napade Turaka, kao i veliki zemljotres.
Austrijska dominacija nad Kotorom trajala je od 1918, kada su se srpski mornari borili sa austrougarskom mornaricom. Grad je postao deo Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Kasnije, Kotor je bio deo Jugoslavije, Srbije i Crne Gore, a nakon neregularnog referenduma pod pokroviteljstvom izdajničkog režima Mila Đukanovića – Crne Gore.
Stari grad u Kotoru – Ahritektura i religija
U gradu je uvek živo, a naročito tokom čuvenog Kotorskog karnevala.
Crkve, katedrale, dvorci, muzeji i drugi kulturni spomenici nalaze se u Kotoru gotovo na svakom koraku. Svedoci su dugei bogate istorije.
Zaboravite na mape. Prosto se prepustite kamenitim ulicama i razgledajte. Ja sam upravo na taj način obišao grad, bez opterećenosti telefonom i mapama. Umori se čovek od te tehnologije, izgubi koncentraciju i na kraju mu promaknu mnoge bitne stvari.
Svakako nećete istražiti svaku poru Starog grada. Dva, tri sata šetnje neće otkriti 2.000 godina čuvane tajne i predanja. Ali, može se dosta videti i poneti u svom srcu.
Tri kapije Kotora
U Kotor možete ući na tri kapije.
1. Morska kapija
Okruženi masivnim kamenim blokovima i stubovima, Morska, glavna kapija je izgrađena u 16. veku, pod upravom Mlečana u renesansnom i baroknom stilu.
Na samom ulazu kod ove kapije, ispod zidina,nalazi se kafić „Dojmi“. U hladovini palmi mozete napraviti odmor uz sjajan pogled na more, s jedne, i zidine, s druge strane.
Kada uđete u Kotor kroz ovu kapiju, potražite pogledom krilatog lava Svetog Marka, simbol Mlečana, koji je postavljen tako da se lako primeti na zidinama, kao i još nekoliko tačaka u gradu.
2. Severna kapija
S druge strane, Severna kapija odraz je Kotorske pobede na ne tako omiljenom Turskom admiralu Hajrudinu Barbarosi iz 1539. godine. Na kapiji je urezano da je Barbarosa opkolio grad sa 2000 brodova i 30.000 vojnika, ali mu čak ni to nije bilo dovoljno da osvoji ovaj grad.
Uprkos bitkama kojim je svedočila, ova kapija je u odličnom stanju.
3. Južna (Gurdića) kapija
Poslednja, ali ne i najmanje važna, Južna kapija – poznatija i kao kapija Gurdića bila je trostruko ojačana, što dovoljno govori o značaju ove kapije za grad. Bila je odvojena od kopna mostom koji se spuštao čak do reke Gurdić.
5 km dugačke i 10 m široke zidine Kotora, koje su konstantno prepune ljudi, lako vraćaju u vremena kada su na njima stajali vojnici u odbrani grada.
Kotor se smatra jednim od najbolje očuvanih srednjovjekovnih gradova na Mediteranu.
Bilo da uđete u grad preko Gurdić kapije, Severne kapije ili Morske kapije, put će vas dalje odvesti do katedrale Svetog Trifuna – čuvara ovog grada.
Najznačajniji je simbol Kotora i nalazi se u srcu Starog grada na istoimenom trgu. Iako se zbog čestih zemljotresa izgled katedrale menjao, ona je sagrađena u romaničkom stilu sa elementima vizantijske arhitekture.
Sveti Trifun bio je hrišćanski mučenik i svetac iz 3. veka, a Kotor ima tradiciju slavlja dugu 1200 godina u čast njegovih čuda i vere.
Česma Karampana
smatra se remek-delom koje datira iz 17. veka. Poznata tradicija koja je ostala prisutna i danas je da se građani okupljaju kod česme i razmenjuju lokalne priče i novosti.
Napoleonovo pozorište
Lokalitet se nalazi na glavnom trgu i potiče iz 18. veka. Nekada dostupno samo bogatom stanovništu koje je sebi moglo da priušti gledanje pozorišnih predstava, funkcionisalo je sve do kraja 19. veka.
Stari grad u Kotoru – kako doći?
Ukoliko se nalazite u nekom od naselja Opštine Kotor, na raspolaganju su vam taksi službe i autobuski prevoznik Blue Line.
- Autobus – na sledećoj stranici možete videti detaljan red vožnje prevoznika koji saobraća iz Kotora i iz okolnih naselja do Kotora. Detaljan red vožnje možete videti na stranici Kotor-autobuska stanica.
- Taksi službe – Red Taxi-19719, Đir Taxi-19737, Vip Taxi-19757, Euro Taxi -19708.
- Peške – Ukoliko ste smešteni u Dobroti, naselju koje se nalazi najbliže Starom gradu i gde veliki broj turista odseda, do Starog grada možete doći i peške, uz šetnju pored obale. Stari grad se nalazi na udaljenosti od 4 kilometra od Dobrote i treba vam između 40 minuta do sat vremena hoda, u zavisnosti od mesta na kom ste smešteni.
Kulturno nasleđe Kotora
Mnogi spomenici koji govore o priči i istoriji Kotora, razbacani su svuda po gradu. Takav je i Trg od Oružja. Ovde možete doživeti arhitekturu baroka i renesanse, tradicionalne festivale i događaje, kao i kombinaciju istorije i tradicije sa modernim dobom.
Postoji mnogo neverovatnih mesta oko Kotora, koji datiraju iz perioda od 15. veka do 18. veka. Budući da je Kotor oduvek bio grad od velikog značaja, brojne kraljevske porodice živele su ovde. Kotorska utvrđenja i zidine su definitivno nešto što se najviše ističe u gradu.
Utvrđenja pripijena na ivice Lovćena, ponosno stoje i nadgledaju grad. Ova utvrđenja štitila su srednjovjekovni Kotor svojim kulama, bastionima, bedemima, kapijama, zamkovima – svojom strukturom odbrane.
Tvrđava San Đovani
Ukoliko želite da posjetite sam vrh Kotorskih zidina, spremite se na šetnju koja će zahtijevati od vas bar jedan sat, i oko 1350 stepenika koji vode do tvrđave Svetog Jovana, poznate kao tvrđava San Đovani. Sa tog mesta se pruža neverovatan pogled na ceo grad i zaliv. Bez vode ne krećite gore.
Ipak, kada se nađete na vrhu, znaćete da je vredilo – jer vas tamo čeka neopisivi pogled i panorama celog zaliva.
Porto Montenegro
Ukoliko Stari grad u Kotoru nije jedino što želite da posetite, predlažemo vam Tivt! To možete učiniti i morem, zaustavljajući se u Porto Montenegro marini. Ako pak hoćete automobilom, biće vam potrebno 20-ak minuta vožnje jer je od Kotora udaljeno 13 kilometara. Oba grada vam nude uživanje u veličanstvenim plažama i pejzažima.
Luksuzni nautički centar, ukratko rečeno. Marina je poznata po svojoj visokokvalitetnoj infrastrukturi i uslugama koje privlače bogate vlasnike jahti iz celog sveta. Dizajniran je da zadovolji potrebe najzahtevnijih nautičara, nudeći vrhunske sadržaje poput restorana, butika, sportskih terena i bazena.
Porto Montenegro nudi i rezidencijalne objekte, što ga čini atraktivnim za stalni boravak. Marina je smeštena u prirodnom zalivu Boke Kotorske, pružajući prelepe pejzaže i bezbednu navigaciju. Ona je i važno središte za održavanje jahti, sa modernim servisnim centrima.
Poseban fokus je na održivosti, s brojnim inicijativama za očuvanje prirodnog okruženja. Porto Montenegro je domaćin mnogih događaja, uključujući regate, kulturne manifestacije i ekskluzivne zabave.
Legende o Kolhiđanima
Stari grad u Kotoru je u vezi i sa ostalim legendama. Na primer, sa legendom o Kolhiđanima – Feničanima koji su u potrazi za Argonautima i svojim zlatnim runom, osnovali grad Akrivium – Kotor, potom legende o askejskim ratnicima, legenda o vili i caru, legenda o obnovi Kotora, druge legende o postanku mjesta u zalivu, djelova grada i njegovog najbližeg okruženja i, naravno, brojne verzije navedenih legendi.
Legende su u narodnom duhu zastupljene u manjoj ili većoj mjeri u usmenom prenošenju, prepričavaju se sa manje ili više detalja ali je suština svake verzije legende o postanku Kotora ista – nalaženje najboljeg mjesta za nastanak grada.
Legende o postanku Kotora nalazimo u pisanim izvorima u više varijanti. One u manjoj ili većoj meri žive u narodnom duhu s toga ni u jednom smislu.